In Nederland wordt jaarlijks een maximaal te hanteren pachtprijs vastgesteld door het Rijk. Deze zogeheten regionormen worden regionaal bepaald op basis van gemiddelde agrarische bedrijfsresultaten over de afgelopen vijf jaar, opbrengst- en kostenontwikkelingen en de ontwikkeling van de grondprijs. De methodiek van prijsbepaling zorgt voor grote fluctuaties van jaar tot jaar in de pachtprijs van landbouwgrond. Dit jaar is er een aanzienlijke stijging van 26% in de regionorm.
Als IJssellandschap begrijpen we dat deze stijging een uitdaging vormt voor onze pachters. Tegelijkertijd willen we hen stimuleren om een natuurrijk agrarisch cultuurlandschap te bevorderen. Dit sluit aan bij onze Strategische Koers (link invoegen) waarin we onder andere inzetten op minder emissie en meer ruimte voor natuur en natuurelementen. Ook het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) beweegt steeds meer in deze richting. Om deze verduurzaming te ondersteunen, bieden we dit jaar een korting op de pachtprijs aan pachters die actief bijdragen aan een groenere landbouw.
Korting via GLB-medailles
Voor onze pachters zijn er vele routes om groener te ondernemen: veel natuurelementen in je bedrijf, veel zorg voor bodemkwaliteit en klimaat, PlanetProof of biologisch produceren, etc. etc. Een eigen regeling om al deze routes in beeld te brengen, te belonen en dit ook te controleren, levert voor IJssellandschap en de pachters een veel te grote administratieve inspanning op. We zien dat de overheid met het systeem van ecoregelingen en bijbehorende medailles in het kader van het GLB (Gemeenschappelijk Landbouwbeleid) al iets soortgelijks doet. Daarom verbinden wij onze kortingsregeling ook vastgesteld door het Rijk, aan deze GLB-medailles. Pachters die zich extra inspannen voor natuurinclusieve landbouw en daarvoor een zilveren of gouden medaille behalen in het GLB, komen in aanmerking voor een extra korting op de pacht van IJssellandschap. Wordt er dan niet dubbel beloond? Nee, wij zien dat de beloningen uit het GLB verre van kostendekkend zijn. Juist door stapeling van beloningen wordt natuurinclusief boeren lonend.
IJssellandschap en pacht
Een pachtprijs is de vergoeding die een pachter betaalt aan de eigenaar (verpachter) voor het gebruik van landbouwgrond. IJssellandschap bezit en beheert ruim 4600 hectare grond, verdeeld over 60% landbouwgrond en 40% natuur en bos, en circa 100 historische gebouwen waarvan 27 volledige pachtboerderijen.
Er zijn twee hoofdvormen van pacht: reguliere pacht en geliberaliseerde pacht, ook geven we grond uit in natuurpacht.
IJssellandschap geeft haar gronden voornamelijk uit in reguliere pacht. Reguliere pacht ondersteunt een langdurige betrokkenheid van boeren bij de grond en draagt bij aan continuïteit en duurzaamheid in de landbouw en ons landschap. Daarnaast wil IJssellandschap dat ook bij geliberaliseerde pacht de pachtprijs gebaseerd is op het opbrengend vermogen van de grond en/of de waarde van de grond in de agrarische bedrijfsvoering en dat de pachtprijs in verhouding is met de afgesproken duurzaamheidsmaatregelen. In onze ogen komt ecologie en economie zo het best in balans. Andere grote verpachters doen dit op een andere manier en communiceren b.v. hoge kortingen voor duurzaamheidsmaatregelen. Zij starten echter met een veel hogere pachtprijs, waardoor korting geven gemakkelijker is.
Ook op andere manieren stimuleert IJssellandschap natuurinclusief ondernemen op onze gronden. Zo geven we korting op de pachtprijs gedurende de transitie periode naar biologische landbouw.
Reguliere pacht kenmerkt zich door lange looptijd en biedt de pachter sterke wettelijke bescherming. De pachtprijs is gebonden aan een maximale regionorm, vastgesteld door de overheid. Deze vorm van pacht bevordert een langdurige verbinding tussen boer en grond, vaak over meerdere generaties, wat duurzaam beheer stimuleert. Echter, aanvullende voorwaarden voor verduurzaming zijn niet of nauwelijks door verpachter op te leggen bij reguliere pacht. Circa 80% van alle pachtcontracten van IJssellandschap betreft reguliere pacht. Op dit moment is de regionorm in Oost Nederland 837 EURO.
Geliberaliseerde pacht biedt meer flexibiliteit met betrekking tot de looptijd en voorwaarden van de overeenkomst. Bij overeenkomsten van zes jaar of korter is de pachtprijs vrij onderhandelbaar en gelden minder wettelijke regels. Deze vorm biedt de pachter echter minder zekerheid en kan leiden tot een minder sterke band met de grond. IJssellandschap zet geliberaliseerde pacht in, als de toekomstige bestemming van de grond niet duidelijk is of er andere reden is om de grond nog vrij te houden.
Natuurpacht is een vorm van geliberaliseerde pacht waarbij landbouwgrond wordt verpacht met als primair doel natuurbeheer en landschapsontwikkeling, en dus niet gericht op maximale agrarische productie. IJssellandschap verbindt hier strenge voorwaarden aan voor de pachter ten behoeve van natuurbehoud en biodiversiteit. De pachtprijs is afhankelijk van de resterende economische waarde. Als IJssellandschap een beheervergoeding ontvangt (b.v. vanuit de overheid) voor betreffende natuur, dan ontvangt de boer een deel van deze beheervergoeding passend bij de onderhoudswerkzaamheden die de boer verricht.