“We zijn op zoek naar een nieuwe deal tussen de boer en de samenleving”. Dit zegt Benno Strootman, die als landschapsarchitect samen met een architect en een stedenbouwkundige het College van Rijksbouwmeesters vormt. Dit onafhankelijke college adviseert ministeries op het gebied van Ruimtelijke Ordening en kwaliteit. Zij schetsten in “Panorama Nederland” een toekomstbeeld met uitdagingen voor Nederland, waarbij de ontwikkeling van het landelijk gebied en de essentiële plaats van de landbouw daarin een heel belangrijk thema is.

Die “nieuwe deal” is een mooie wens maar wat is dat dan, hoe ziet het landschap eruit en vooral: hoe kom je daar? Wat levert het op voort de individuele agrarische ondernemer en wat levert het op voor de sector? Het College van Rijksadviseurs onderkent die vragen en heeft 3 pilot gebieden in Nederland gezocht waar ze met de agrarische ondernemers in gesprek gaan over die mogelijke nieuwe deal. Die pilot gebieden zijn de Krimpener Waard in Zuid Holland (veen), de Marne in Groningen (klei) en Salland (zand). De pilots leveren in juni een rapport op dat dan wordt aangeboden aan minister Schouten van het ministerie van LNV.

Onder de titel “landschap-inclusieve” landbouw hebben we vanuit de Salland Deal besloten deel te nemen aan dit onderzoek. Het traject wordt geleid door het bureau van de Rijksadviseurs, aangevuld met een bureau voor landschapsarchitectuur, RU Groningen en het Louis Bolck Instituut. IJssellandschap neemt deel aan de pilot Salland, en is gastheer van de bijeenkomsten. Samen met Guido Tuten hebben we 15 boeren en boerinnen benaderd door heel Salland (overwegend melkveehouders, aangevuld met varken- en pluimveehouders en een akkerbouwer) om hen te vragen mee te doen. Immers de boerengemeenschap vormt de kern van dit onderzoek. De animo om mee te doen bleek 100%! Onder de 15 deelnemende boeren en boerinnen zijn 5 pachters van IJssellandschap. Naast dit gezelschap doen nog enkele ambtenaren namens gemeenten, provincie en waterschap en leden van de Salland Deal mee.

De gesprekken zijn intens en open. Het zijn natuurlijk turbulente en onzekere tijden voor de agrariërs. Dan is het de moeite waard om je verhaal en ideeën te kunnen vertellen in een open sfeer met goed luisterende deelnemers. In de eerste sessie is vooral gesproken over de waarden die boeren vertegenwoordigen: naast de waarde van producent van goed en veilig voedsel ook belangrijke waarden in de zin van “producent” van landschap, natuur, beleving, recreatie en cultuurhistorie. In de 2e ronde stond de verwachting voor de toekomst centraal: wat is de plek van boeren en welke maatschappelijke rol vervullen ze dan? We hebben afgesproken nog 2 rondes te houden die vooral zullen gaan over de hete hangijzers: is de landbouw van nu volhoudbaar en welk verdienmodel is denkbaar of wenselijk voor de individuele boer en de sector in het algemeen?

We houden jullie op de hoogte van de resultaten van deze pilot!

JS, 11 dec 2019