De zonnewijzer van De Haere
ongestoord en niet precies
Wie het geluk heeft hier op een zonnige dag te staan, kan hier de tijd en de keerpunten in de seizoenen zien. Deze grootste zonnewijzer van de Benelux is in 2008 nieuw neergezet. Nadat de oorspronkelijke zonnewijzer steeds meer in verval was geraakt, is in 2008 door Stichting IJssellandschap een nieuwe zonnewijzer gerealiseerd. De uurpanelen en de stijl zijn door sier- en edelsmid Willem Jonkers III uit Deventer ontworpen en geplaatst. Voorheen bevond zich hier ook een zonnewijzer, gebouwd door de familie Smissaert. Zij bewoonden De Haere van 1840 tot 1866 en hebben een belangrijke stempel gedrukt op het landgoed en het landschap er omheen.
De zonnewijzer laat de relativiteit van de tijd zien. Hij laat zich niet storen door zomer- en wintertijd, noch door afspraken over de tijd. Hij geeft de zonnetijd aan. Dat is de wintertijd en een correctie van 20 minuten, omdat wij in Nederland de tijd van Greenwich aanhouden. Elke lengtegraad vanaf daar betekent een correctie van vier minuten.
Met de punt naar het noorden
Een zonnewijzer maakt gebruik van de baan die de zon langs de hemel maakt. In precies 24 uur maakt de aarde een ronde van 360 graden, oftewel 15 graden per uur. Door de zonnewijzer met de punt naar het noorden te plaatsen, valt de schaduw om 12.00 uur op het midden van de uurverdeling.
Niet precies
Dat wil zeggen… in theorie. Helaas is een zonnewijzer niet altijd even nauwkeurig. In de loop van het jaar loopt het verschil tussen de werkelijke tijd en de tijd die de zonnewijzer aangeeft op tot ongeveer een kwartier. Dit heeft twee oorzaken: de baan van de aarde is elliptisch en de aardas staat schuin op het vlak van de aardbaan. Bovendien telt een dag slechts viermaal per jaar exact 24 zonne-uren. De andere dagen zijn iets korter of langer. Dat komt omdat de aarde in de winter sneller op haar baan rond de zon draait dan in de zomer, terwijl de aardas schuin op het vlak staat waarin de aarde rond de zon beweegt. Het maximale verschil bedraagt echter maar een kwartier.